Doğuştan veya sonradan oluşan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu çeşitli düzeylerde bedensel, ruhsal, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerinin kaybı nedeniyle engelli olmak ve kronik hastalığı olan kişilerin çalışma kapasitelerinin ve yaşamsal fonksiyonlarının engellenmesi, bu kişilerin yaşamsal aktivitelerini kısmen veya tamamen engellemekte ve ayrıca sosyal yaşamlarını zorlaştırmaktadır. Engelli ve kronik hastalığı olan kişilerin sayısı ve oranları ile sosyoekonomik özellikleri hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Engelliliğin ortaya çıkma nedeni ve olasılığı yaşa göre değiştiğinden yaşam aktivitelerini gerçekleştirmede önemli farklılıklar göstermektedirler. Bu nedenle bu bölümde "ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engelli" ve "kronik hastalık" iki ayrı grupta incelenmiştir.
Engelli Nüfus Oranları
Toplam nüfustaki engellilik oranı %12,29'dur. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerin oranı %2,58 olup, kronik hastalığı olanların oranı da %9,70'dir. Bu engelliliklerin yaş gruplarına göre oranları incelendiğinde, engellilerin oranının ileri yaşlarda arttığı görülmektedir. Bu durum özellikle kronik hastalığı olanlarda görülmektedir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerin oranı 0-9 yaş grubunda %1,54 iken, 0-9 yaş grubunda kronik hastalığı olanlarda bu oran %2,60'dır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin oranı 50-59 yaş grubunda iki katına çıkarken, kronik hastalığı olanların oranı 20-29 yaş grubunda yaklaşık iki katına çıkmaktadır.
Oranlar cinsiyete göre incelendiğinde, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin oranı erkeklerde daha fazla iken, kronik hastalığı olanların oranı kadınlarda daha fazladır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin oranı kırsal kesimde daha fazla iken, kronik hastalığı olanların oranı kentsel kesimde daha yüksektir. Bölgelere göre engellilik oranları incelendiğinde, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin oranı %3,22 ile en yüksek olan bölge Karadeniz Bölgesi iken, en düşük olan bölge %2,23 ile Marmara Bölgesi'dir. Öte yandan, kronik hastalığa sahip olanların oranının %10,90 ile Marmara Bölgesi'nde en yüksek olduğu, bu oranın %7,18 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde en düşük olduğu görülmektedir.
Yaş Yapısı
Ortanca yaş, nüfusun yaş yapısının değerlendirilmesinde kullanılan bir göstergedir. Bu gösterge, nüfusu iki eşit parçaya bölen yaştır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin ortanca yaşı 33,87, kronik hastalığı olan bireylerin ortanca yaşı ise 48,86'dır. Toplam nüfus için ortanca yaş ise 26,24'tür. Bu değerlere göre nüfusun yarısı 26 yaşından büyük, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin yarısı 34 yaşından büyük, kronik hastalığı olan bireylerin yarısı ise yaklaşık 49 yaşından büyüktür.
Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin nüfus yapısı toplam nüfus yapısından daha yaşlı iken, kronik hastalığı olan bireylerin en yaşlı nüfus yapısına sahip olduğu görülmektedir. Engelli nüfus içerisinde kadınların ortanca yaşı erkeklerden daha yüksektir. Ancak ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde cinsiyetler arası fark daha fazladır. Ortanca yaş bölgelere göre incelendiğinde en düşük ortanca yaşın Güneydoğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir.
Eğitim Düzeyi, Okuryazarlık Durumu
Engelli nüfusun eğitim düzeyi incelendiğinde, 6 yaş ve üzeri ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerin okuma yazma bilmeme oranı %36,33 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oranın %24,81 olduğu görülmektedir. Toplam nüfus için bu oran %12,94'tür. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli olmayan bireylerin okuma yazma bilmeme oranı, toplam nüfustan ve kronik hastalığı olan bireylerden yüksektir.
Toplam nüfusta her on kişiden yaklaşık biri okuma yazma bilmezken, kronik hastalığı olanlarda bu sayı 2 kişiye, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde ise 4 kişiye çıkmaktadır. Okuma yazma bilmeme oranı kentsel-kırsal olarak incelendiğinde, kırsalda ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin okuma yazma bilmeme oranı %43,44 iken, kentsel alanda bu oranın %29,58 olduğu görülmektedir. Öte yandan, kırsal kesimde kronik hastalığı olanların okuma yazma bilmeme oranı %32,85 iken, kentsel kesimde bu oranın %20,49 olduğu görülmektedir. Toplam nüfus için bu oran kentsel kesimde %10,04, kırsal kesimde ise %17,37'dir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerin okuma yazma bilmeme oranı, hem kentsel hem de kırsal kesimde kronik hastalığı olanlardan daha yüksektir.
Okuma yazma bilmeme oranı cinsiyete göre incelendiğinde, toplam nüfusta, ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engelliler ile kronik hastalığı olanlarda erkekler ve kadınlar arasında farklılık görülmektedir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerin okuma yazma bilmeme oranı erkeklerde %28,14, kadınlarda ise %48,01 iken, kronik hastalığı olanların okuma yazma bilmeme oranı erkeklerde %9,78, kadınlarda ise %35,04'tür.
Toplam nüfusta, okuma yazma bilmeyenlerin oranı resmi olarak %6,89, kadınlarda ise %18,83'tür. Her üç nüfus grubunda da kadınların okuma yazma bilmeme oranı erkeklerden yüksektir. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı bölgelere göre incelendiğinde, hem ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde, hem de kronik hastalığı olanlarda okuma yazma bilmeme oranı en yüksek %52,53 ve %45,25 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, en düşük ise sırasıyla %26,62 ve %17,54 ile Marmara Bölgesi'ndedir.
Tamamlanan Eğitim Seviyesi
Türkiye'deki eğitim sistemine göre resmi eğitim yaklaşık 25 yaşında tamamlanmaktadır. Bu nedenle tamamlanan eğitim düzeyi 25 yaş ve üzeri engelli nüfus için değerlendirilmektedir. Tamamlanan eğitim düzeyine göre ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde okuma yazma bilmeme oranı %36,37 ile kronik hastalığı olanlardan (%26,64) ve toplam nüfustan daha yüksektir. İlkokul mezunları arasında ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engelliler ile kronik hastalığı olan kişiler arasında temel bir fark olduğu görülmektedir.
Ancak kronik hastalığı olan kişilerin yüksek öğrenim oranı ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerin yaklaşık iki katıdır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerin her eğitim düzeyinde kentsel kesimdeki oran kırsal kesimdekinden daha yüksektir ve ayrıca erkeklerin oranı kadınlardan daha yüksektir. Kronik hastalığı olanlarda ilkokulu bitirme oranı kırsal kesimde daha yüksek iken, ortaokul, lise ve üzeri öğrenimi bitirme oranı kentsel kesimde daha yüksektir.
Medeni Durum
Engelli nüfusun medeni durumu incelendiğinde ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde hiç evlenmemişlerin oranı %34,4'tür. Kronik hastalığı olanlarda bu oran %7,43, toplam nüfusta ise %26,28'dir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde hiç evlenmemişlerin oranı, kronik hastalığı olanlarda ve toplam nüfusta her ikisinden de yüksektir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli olmayanlarda ise evli-ayrı yaşayan ve boşanmışların oranı (%2,14), kronik hastalığı olanların oranından (%1,92) daha yüksektir. Kronik hastalığı olanlarda dul oranı (%13,95), ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli olanlardan (%9,31) yüksektir.
Engelli nüfusun medeni durumu yerleşim yerine göre incelendiğinde; ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli olanlarda hiç evlenmemiş olanların oranı kırsal kesimde daha yüksek iken, diğer medeni durumdakilerde bu oranın kentsel kesimde daha yüksek olduğu görülmektedir. Öte yandan, kronik hastalığı olanlarda evli olanların oranı kırsal kesimde daha yüksek iken, diğer medeni durumdakilerde bu oranın kentsel kesimde daha yüksek olduğu görülmektedir. Engelli nüfusun medeni durumu cinsiyete göre incelendiğinde; hem ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerde hem de kronik hastalığı olanlarda evli erkek nüfusun oranı kadın nüfusun oranından fazla iken, ayrı yaşayan evli, boşanmış ve dul kadın nüfusun oranı erkek nüfusun oranından fazladır.
İşgücü Durumu
Bu bölümde 15 ve üzeri yaştaki engelli nüfusa ilişkin işgücü bilgileri değerlendirilmektedir.
İşgücüne Katılım
Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli nüfusun işgücüne katılma oranı %21,71 iken işgücüne dahil olmayan nüfusun oranı %78,29'dur. Kronik hastalığı olanlarda ise işgücüne katılma oranı %22,87 iken, işgücüne dahil olmayan nüfusun oranı %77,13'tür. Bir başka deyişle her beş engelliden biri işgücüne katılmaktadır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin işgücüne katılma oranlarında kentsel bölgelerde %25,61, kırsal bölgelerde ise %17,76 ile önemli bir fark görülürken, kronik hastalığı olan bireylerde kentsel (%23,08) ile kırsal (%22,48) bölgeler arasında önemli bir fark görülmemektedir. Cinsiyete göre işgücüne katılma oranı engelli bireyler arasında önemli bir farklılık göstermektedir.
Ortopedik, görme, işitme, dil ve konuşma ile zihinsel engellilerde işgücüne katılma oranı erkeklerde %32,22, kadınlarda %6,71 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran erkeklerde %46,58, kadınlarda ise %7,21'dir. Kronik hastalığı olanlarda cinsiyetler arası fark daha fazladır. Kronik hastalığı olanlarda erkek ve kadınlarda işgücüne katılma oranı, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerden daha yüksektir. İşgücüne katılma oranı bölgeler itibarıyla incelendiğinde, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde en yüksek işgücüne katılma oranı %24,75 ile Marmara Bölgesi'nde, en düşük işgücüne katılma oranı %17,38 ile Karadeniz Bölgesi'nde, kronik hastalığı olanlarda en yüksek işgücüne katılma oranı %25,97 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, en düşük işgücüne katılma oranı ise %18,67 ile Orta Anadolu Bölgesi'ndedir.
İşsizlik
Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde işsizlik oranı %15,46 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran %10,77'dir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde işsizlik oranı kentsel alanda %17,43, kırsal alanda ise %12,58 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran kentsel alanda %12,72, kırsal alanda ise %7,08'dir. İşsizlik oranı kentsel alanda kırsal alana göre daha yüksektir. Ancak, kronik hastalığı olanlarda bu fark çok daha yüksektir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerde ve kronik hastalığı olanlarda işgücüne katılım oranı erkeklerde daha yüksek iken, kadınlarda işsizlik oranı daha yüksektir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde işsizlik oranı erkeklerde %14,57, kadınlarda ise %21,54 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran erkeklerde %10,28, kadınlarda ise %12,84'tür. Hem erkeklerde hem de kadınlarda ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde işsizlik oranı kronik hastalığı olanlara göre daha yüksektir.
Sosyal Güvenlik Durumu
Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerin %47,55’inin, kronik hastalığı olan bireylerin ise %63,67’sinin sosyal güvencesi bulunmaktadır. Engelli bireylerin sosyal güvenceye sahip olma oranı kentsel kesimde daha yüksektir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde sosyal güvenceye sahip olma oranı kentsel alanda %59,27, kırsal alanda ise %35,15 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran kentsel alanda %70,80, kırsal alanda ise %50,28'dir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde sosyal güvenceye sahip olma oranı kadınlarda %51,41, kayıtlılarda ise %44,84 iken, kronik hastalığı olanlarda bu oran kadınlarda %64,56, erkeklerde ise %62,40'tır.
Sosyal güvenceye sahip olma oranı hem ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde hem de kronik hastalığı olanlarda kadınlarda daha yüksektir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde hem de kronik hastalığı olanlarda sosyal güvenceye sahip olma oranı Engellilik oranı Orta Anadolu Bölgesinde en yüksek iken, ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilerde bu oran Doğu Anadolu Bölgesinde, kronik hastalığı olanlarda ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinde en düşüktür. Ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerin %44,21’i, kronik hastalığı olanların ise %44,36’sı adına sosyal güvenceye sahiptir.
Engelli bireylerin kendi adına sosyal güvencesi olma oranları kentsel ve kırsal kesimler arasında anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engelli bireylerde kendi adına sosyal güvencesi olanların oranı erkeklerde %67,96, kadınlarda %17,04 iken, kronik hastalığı olan bireylerde bu oran erkeklerde %86,42, kadınlarda ise %15,89’dur. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engelli bireylerde kendi adına sosyal güvencesi olan nüfusun oranının Orta Anadolu Bölgesi’nde en yüksek olduğu görülürken, kronik hastalığı olan bireylerde bu oranın Marmara Bölgesi’nde en yüksek olduğu görülmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumunun Kaydı
Engellilerin kayıt durumları incelendiğinde; engellilerin %56,64’ünün Sosyal Sigortalar Kurumuna, %19,38’inin Emekli Sandığı’na, %24,25’inin ise Serbest Meslekte Çalışan Ortopedik, Görme, İşitme, Konuşma ve Zihinsel Engelliler Kurumuna kayıtlı olduğu görülmektedir. Öte yandan kronik hastalığı olanların %53,09’unun Sosyal Sigortalar Kurumuna, %22,09’unun Emekli Sandığı’na, %23,93’ünün ise Serbest Meslek Mensupları’na kayıtlı olduğu görülmektedir. Hem ortopedik, görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilerde hem de kronik hastalığı olanlarda cinsiyetler arasında önemli bir farklılık görülmemektedir. Bu bölümde engellilerin engellilik türleri olan ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel engellilik durumlarına göre özellikleri değerlendirilmiştir.
Engellilik Oranı
Engelli nüfusun her bir engellilik türü için oranı hesaplanarak, nüfus içindeki yaygınlığı incelenmektedir. En yüksek engellilik oranı ortopedik engellilerde görülürken, en düşük engellilik oranı işitme engellilerde görülmektedir. Engellilik oranları yaşa göre incelendiğinde, ortopedik, görme ve işitme engellilerde ileri yaşlarda engellilik oranının genç yaşlara göre daha yüksek olduğu görülmektedir.
Engelliliğin Ortaya Çıkma Zamanı
Engelliliğin ortaya çıkma zamanı doğuştan veya sonradan olmak üzere incelenmektedir. Ortopedik (%73,30), görme (%76,32) ve işitme (%67,10) engellilerde sonradan oluşan engellilik oranı daha yüksektir. Ancak konuşma ve zihinsel engellilerde doğuştan ve sonradan oluşan engellilik oranları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir. Bu iki engellilik türü arasında doğuştan engellilik oranları sırasıyla %46,63 ve %47,92'dir. Engelliliğin ortaya çıkma zamanı kentsel ve kırsal olarak incelendiğinde tüm engellilik türlerinde kırsalda doğuştan engellilerin oranı daha yüksek iken, kentselde sonradan engellilerin oranı daha yüksektir. Engelliliğin ortaya çıkma zamanı cinsiyete göre incelendiğinde görme ve işitme engellilerde cinsiyetler arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir. Ortopedik, konuşma ve zihinsel engelli bireylerde doğuştan engelli oranı kadınlarda daha yüksektir.
Engelliliğin Nedeni
Ankette engellilik nedeni doğuştan ve sonradan oluşan engelliler arasında görülen farklılıklar nedeniyle iki başlık altında değerlendirilmiştir. Ancak konuşma engelinin nedeni tek başlık altında değerlendirilmiştir. Çünkü konuşma engelinin nedeni doğuştan ve sonradan oluşan konuşma engeli olarak ayrılmamıştır. Konuşma Engelli Bireylerin Engellilik Nedenleri Konuşma engelli bireyler arasında hastalık %23,88 ile en önemli engellilik nedenidir.
İkinci önemli neden %15,90 ile genetik ve kalıtsal deformite nedenleri, üçüncü önemli neden ise sırasıyla %10,49 ile zihinsel engellilik ve %10,31 ile işitme engelidir. İşitme engeli ve genetik ve kalıtsal deformite nedeniyle konuşma engelli bireylerin oranı kırsal kesimde daha fazla iken, diğer konuşma engeli nedenlerinde bu oran kentsel kesimde daha yüksektir. Zihinsel engel, ruhsal sorunlar, kaza ve hastalık gibi nedenlerle konuşma engelli olanların oranı erkeklerde daha fazla iken, diğer konuşma engeli nedenlerinde bu oran kadınlarda daha fazladır.
Doğuştan Engelliliğin Nedenleri
Doğuştan engelliliğin nedeni üç faktöre dayanmaktadır. Bunlar genetik (genetik ve kalıtsal deformite ve kan uyuşmazlığı), gebelikte sorun yaşama (annenin kullandığı ilaçlar, hastalık ve yetersiz beslenme) ve doğumda sorun yaşama (doğum travması, bebeğin doğum sırasında oksijensiz kalması) şeklindedir. Tüm engellilik türlerinde doğuştan engelliliğin nedenini bilmeyen engellilerin oranı yaklaşık %50'dir. Bu, doğuştan engellilerin engellilik nedenini bilmediklerini göstermektedir.
Tüm engellilik türlerinde bu oran kırsal kesimde daha yüksektir. Ortopedik ve işitme engellilerde kadınlarda bu oran erkeklerden daha yüksektir. Tüm nedenler arasında bu genetik nedenler en yüksek oranı oluşturmaktadır. İkinci neden ise tüm engellilik türlerinde doğum sırasında sorun yaşamaktır. Bu iki nedende kentsel kesimdeki oranın kırsal kesimdekinden daha yüksek olduğu görülmektedir. Aynı zamanda kadınlarda oranın erkeklerden daha yüksek olduğu görülmektedir.
Sonraki Sakatlığın Nedeni
Sonradan oluşan sakatlık nedenleri incelendiğinde tüm sakatlık türlerinde kaza ve hastalık oranının daha yüksek olduğu görülmektedir. Kaza ve hastalık sonucu ortopedik engellilerin oranı hemen hemen aynı iken, diğer sakatlık türlerinde (görme, işitme ve zihinsel engelliler) hastalık sonucu engelli olanların oranı daha yüksektir. Her iki sakatlık nedeninde (kaza ve hastalık) kentsel ve kırsal arasında önemli bir fark olmadığı görülmektedir. Kaza ve hastalık nedenleri cinsiyete göre incelendiğinde tüm sakatlık türlerinde erkeklerde kaza sonucu engelli olanların oranı daha fazla iken kadınlarda hastalık sonucu engelli olanların oranı daha fazladır.
Engellilik Derecesi
Ortopedik engellilerde şekil bozukluğunun daha çok görüldüğü görülmektedir. Organ yetersizliği %11.81'dir. Erkeklerde şekil bozukluğu ve organ yetersizliği oranı kadınlara göre daha fazla iken, fonksiyon kaybı kadınlarda daha fazladır. Görme engellilerde tek gözde toplam görme kaybı oranı en yüksek orandır. Körlük oranı %11.75'tir. Kırsal kesimde tek gözde toplam görme kaybı ve körlük oranı daha yüksektir. İşitme engellilerde sağır oranı %32.45 ile en yüksek orandır. Sağırları her iki kulakta hafif kayıp takip eder. Sağır oranı kırsal kesimde ve kadınlarda daha yüksektir. Konuşma engellilerde ise konuşamayan oranı %45.93 ile en yüksek orandır. Zihinsel engellilerin %47.03'ü eğitimli veya eğitilmiş olma düzeyine sahiptir. Engellilerin daha yüksek bir idiyositeye sahip olma oranı %19.66'dır.
Tedavi Edilme Durumu
Engelli bireylerin tedavi olma durumları engellilik türüne göre incelendiğinde ortopedik, görme ve işitme engellilerde tedavi olma oranı %50’nin üzerindedir. Bu engelliliklerde tedavi olma oranları sırasıyla %56,66, %57,31 ve %52,04’tür. Konuşma ve zihinsel engelli bireylerin tedavi olma oranları ise sırasıyla %32,92 ve %42,95’tir. Tedavi olma oranı görme engellilerde en yüksek iken konuşma engellilerde en düşüktür. Tüm engellilik türlerinde tedavi olma oranı kentsel kesimde daha yüksektir. Bununla birlikte tüm engellilik türlerinde tedavi olma oranı erkeklerin kadınlara göre daha yüksektir.
Cihaz Kullanım Durumu
Zihinsel engellilik dışında cihaz kullanma durumu hakkında bilgi toplanmaktadır. Cihaz kullanma oranı ortopedik engellilerde %19,65, işitme engellilerde %20,84'tür. Bu oran görme engellilerde %30,81, konuşma engellilerde ise %2,46'dır. Tüm engellilik türlerinde cihaz kullanma oranı kentsel kesimde daha yüksektir. Ortopedik ve işitme engelli erkeklerde cihaz kullanma oranı kadınlara göre daha yüksek iken, diğer engelliliklerde (görme ve konuşma) bu oran kadınlarda daha yüksektir. Ortopedik ve görme engellilerde cihaz kullanma oranı İç Anadolu Bölgesi'nde en yüksek iken, işitme ve konuşma engellilerde bu oran Marmara Bölgesi'nde en yüksektir.
Engelli Bireylerin Sosyal Yardım Beklentileri
Ankette engelli örgütlerinden en önemli beklentilerin neler olduğu konusunda bilgi toplanmıştır. Bu ankete göre engellilerin en önemli beklentisi maddi destek yardımıdır (%61,22). Kırsal kesimde maddi destek yardımı bekleyen engellilerin oranı %68,03 iken kentsel kesimde bu oran %55,28'dir. Engelli erkeklerin %59,34'ü, engelli kadınların ise %63,76'sı örgütlerden maddi destek yardımı almak istemektedir. Maddi desteğe ihtiyaç duyan engellilerin oranı kırsal kesimde daha yüksek olup kadınlar daha fazla maddi destek almak istemektedir.
Bu nedenle kırsal kesimde kadınların gelirlerinin daha düşük olduğu söylenebilir. Maddi destek yardımına ihtiyaç duyan engellilerde en yüksek oran %72,20 ile Karadeniz Bölgesi'nde, en düşük oran ise %53,76 ile Marmara Bölgesi'ndedir. Çalışma yardımı bekleyen engellilerin oranı %9,55'tir. Bu beklenti kentsel kesimde ve erkeklerde daha yüksektir. Bu oran erkeklerde %12,33, kadınlarda ise %5,78'dir. Çalışma yardımı beklentisinin en yüksek olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesi'dir. Engelli bireylerin iş bulma, eğitim yardımı ve yasal haklarını savunma konusunda yardıma ihtiyaç duyma oranı erkeklerde ve kentsel alanda daha yüksektir. Engelli bireylerin eğitim yardımı ve yasal haklarını savunmayı ifade etme oranının Marmara Bölgesi'nde yüksek olduğu görülmektedir.
