5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve temel Sağlık Sigortası Kanununa göre; hizmet akdine tabi (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi) ve bizzat adına ve hesabına bağımsız olarak (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi) çalışan sigortalıların çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60'ını, Kamu görevlileri çerçevesinde ki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya görevlerini yapamayacak biçimde meslekte kazanma gücünü, yok olduğu Kurum Sağlık kurulu tarafından tespiti yapılan sigortalılar malul sayılmaktadır. Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişik raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli olmamaktadır.
Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık kurulu tarafından tespit edilmesi gerekmektedir.
Malullük Aylığı Alabilmek için Hangi Şartlar Gereklidir?
Kurum Sağlık kurulu tarafından malul sayılan sigortalıların malullük aylığından faydalanabilmeleri için;
- En az 10 senedir sigortalı durumunda olması ve toplam da 1800 gün uzun dönemli sigorta ve kolları primi ödemesi, diğer birinin daimi bakımına muhtaç seviyede malul olduğuna karar verilmiş ise sigortalılık süresi şartına bakılmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildiriminde bulunmuş olması,
- Maluliyeti sebebiyle sigortalı olarak çalıştığı iş yerinden ayrılması, faaliyetine son vermesi ve vazifesinden ayrılması,
- Hizmet akdine bağlı olmadan bizzat adına ve hesabına bağımsız çalışanların ise bizzat sigortalılığı sebebiyle Kuruma temel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişik borcu olmadığı
- Kuruma yazılı dilekçe ile başvurması
gerekmektedir.
Malullük Aylığı Bağlanması için Nereye, Nasıl Başvurulur?
Sigortalı veya sigortalının iş sahibi, maluliyet halinin belirlenmesi için sigortalının bağlı olduğu ve yer aldığı sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine yazılı bir şekilde müracaat etmelidir.
Şahıs yazılı olarak başvurunun arkasından yetkili sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarına sevkini yaptırmak zorundadır. Bu sağlık kurulları tarafından hazırlanan raporun değerlendirilmesi sonucu Kurum Sağlık heyeti, sigortalının maluliyet şartlarını taşıyıp taşımadığına karar kılmaktadır.
Müracaat İçin Gerekli Olan Evraklar Nelerdir?
Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve bizzat adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve semt muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;
- Gelir/Aylık/ödenek Talep evrağı
- Sigortalı işten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içerisinde talepte bulunanlar için)
- Kamu personeli olan (4/c’li) sigortalılar için;
- Malullük aylığı bağlanabilmesi adına açıkta bulunanların şahsen ya da vekaleten veya vazifede bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak müracaat,
- Malulen emekliye sevk haline ilişik emekli sevk onayı raporu
- Maluliyetin belirlenmesi için Sağlık heyeti raporu
Malullük Aylığı Hangi Hallerde Kesilir?
Malullük aylığı,
- Sigortalıların 5510 Sayılı yasa çerçevesinde veya yabancı bir yurt mevzuatı çerçevesinde çalışmaya başlamaları,
- Kontrol muayenesi neticesinde malullük halinin ortadan kalkması,
durumlarında kesilir.
Kontrol muayenesi; sigortalının veya hak sahiplerinin malullük, engellilik ve iş göremezlik raporlarında açıklanan hastalıklarının var olup olmadığının belirlenmesi maksadıyla ilgili Kurumca muayeneye ve tetkiklere tabi tutulmasıdır.
Yalnız 5434 sayılı yasa çerçevesinde bağlanan malullük (adi) aylığının kesilme şartları biraz değişiklik göstermektedir. Buna göre:
- Türk Vatandaşlığından çıkma, çıkarılma: 5434 sayılı Kanunun 92 nci maddesi gereğince, iştirakçilerden Türk Vatandaşlığından çıkarılan, Türk Vatandaşlığını bırakan, yabancı ülke uyruğuna geçenlerin (Türk Vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) bu Kanunla tanınmış tüm hakları ortadan kalkmaktadır. yalnız Sosyal güvenlik Antlaşması gerçekleştirilen ülkelerde olan o ülkenin vatandaşlığına girenlerin aylıkları kesilmemektedir.
- 5510 sayılı Kanunun 4/1-c statüsünde çalışma: 5434 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi gereğince emekli aylığı alanların kamuda emeklilik hakkı tanınmış vazifelere atanmaları halinde (5510 sayılı Kanunun 4/1-c statüsünde) aylık ödenekleri kesilmektedir. 4/1-a ve 4/1-b statüsünde çalışma hayatlarına başlamaları durumunda ise aylık ödenekleri kesilmemektedir.
